ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಗಣೇಶ (Lord Ganesh), ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಯ ಮಗ. ಗಣೇಶನನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ, ಮಲೆಯಾಳಂ ಮತ್ತು ಮರಾಠಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಕ ಎಂದೂ, ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಗರ್, ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಕುಡು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣೇಶನನ್ನು ವಿದ್ಯಾಧಿದೇವತೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗಣೇಶನ ಹೆಸರಿನೊಡನೆ “ಶ್ರೀ” ಎಂಬ ಅಕ್ಷರದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣೇಶನ ಭಕ್ತರನ್ನು ಗಾಣಪತ್ಯರು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ (India) ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಗಣೇಶನನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಅನೇಕ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ (Mumbai) ಗಣೇಶೋತ್ಸವವನ್ನು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಣೇಶನಿಗೆ ಆನೆ ಮುಖ (Elephant Head) ಏಕೆ ಬಂತು ಅನ್ನುವುದನ್ನು ಕಥೆಯ ಮೂಲಕ ತಿಳಿಯಿರಿ.
ಕಾವಲು ಕಾಯಲು ಸೃಷ್ಟಿಯಾದವನೇ ಗಣೇಶ
ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ತಯಾರಿ ಆರಂಭಿಸಿದಳು. ಸ್ನಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೊಂದರೆಯಾಗಬಾರದು. ಮತ್ತು ಬಾಗಿಲನ್ನು ಕಾಯಲು ನಂದಿ ಕೈಲಾಸದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ದೇಹದ ಬೆವರಿನಿಂದ ಹುಡುಗನ ರೂಪವನ್ನು ಮಾಡಿ ಜೀವವನ್ನು ಉಸಿರುಗೊಳಿಸಿದಳು. ಆ ಹುಡುಗನಿಗೆ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ಬಾಗಿಲನ್ನು ಕಾಯುವಂತೆ ಮತ್ತು ಅವಳು ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮುಗಿಸುವವರೆಗೆ ಯಾರನ್ನೂ ಒಳಗೆ ಬಿಡದಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದಳು.
ಶಿವನನ್ನು ಒಳಗೆ ಬಿಡದ ಗಣೇಶ
ತರುವಾಯ, ಗಜಾಸುರನ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಕಳೆದ ನಂತರ ಶಿವನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕೈಲಾಸಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಶಿವನನ್ನು ಗಣೇಶ ಒಳಗೆ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಶಿವನು ತಾನು ಪಾರ್ವತಿಯ ಪತಿ ಎಂದು ಹುಡುಗನೊಂದಿಗೆ ತರ್ಕಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಹುಡುಗನು ಕೇಳಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವನ ತಾಯಿ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮುಗಿಸುವವರೆಗೆ ಶಿವನನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು.
ಹುಡುಗನ ವರ್ತನೆ ಶಿವನಿಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯ ತಂದಿತು. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಹುಡುಗನಲ್ಲ ಎಂದು ಗ್ರಹಿಸಿದ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶಾಂತ ಶಿವನು ಹುಡುಗನೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನ ದೈವಿಕ ಕೋಪದಿಂದ ಹುಡುಗನ ತಲೆಯನ್ನು ತನ್ನ ತ್ರಿಶೂಲದಿಂದ ತುಂಡರಿಸಿದನು.
ಶಿವನ ಮೇಲೆ ಕೋಪಗೊಂಡ ಪಾರ್ವತಿ
ಹುಡುಗನನ್ನು ಶಿವ ಕೊಂದ ವಿಷಯ ತಿಳಿದ ಪಾರ್ವತಿಯು ತುಂಬಾ ಕೋಪಗೊಂಡಳು. ಇಡೀ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಳು. ಭಗವಾನ್ ಬ್ರಹ್ಮನು, ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅವಳ ಕಠಿಣ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುವಂತೆ ಶಿವನು ಮನವಿ ಮಾಡಿದನು. ಆಗ ಪಾರ್ವತಿಯು ಎರಡು ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿದಳು. ಒಂದು, ಹುಡುಗನನ್ನು ಮತ್ತೆ ಜೀವಂತಗೊಳಿಸುವುದು, ಎರಡು, ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ಇತರ ದೇವರುಗಳ ಮುಂದೆ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡಬೇಕು ಎಂದು.
ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಮಲಗಿದ್ದ ಆನೆ ತಲೆ ತಂದರು
ಅಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗೆ ತಣ್ಣಗಾದ ಶಿವ, ಪಾರ್ವತಿಯ ಷರತ್ತುಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿದನು. ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ತಲೆಯಿಟ್ಟು ಸತ್ತು ಬಿದ್ದಿರುವ ಮೊದಲ ಜೀವಿಗಳ ತಲೆಯನ್ನು ತರಲು ಆದೇಶ ನೀಡಿ ತನ್ನ ಶಿವದೂತರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಶಿವ ದೂತರು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಬಲವಾದ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯುತ ಆನೆಯ ಗಜಾಸುರನ ತಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು.
ಅದನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವರು ಹುಡುಗನ ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿದನು. ಅವನಿಗೆ ಹೊಸ ಜೀವನವನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು. ಆದ ಕಾರಣ ಆ ಹುಡುಗನನ್ನು ಗಜಾನನ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಗಣೇಶನಿಗೆ ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯನ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡಿದರು.
ಜನಜೀವನದ ಎಲ್ಲ ಶುಭಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲೂ-ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ, ವಿವಾಹ, ಉಪನಯನ, ಗೃಹಪ್ರವೇಶ, ಇತ್ಯಾದಿ-ಮೊದಲ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಗಣಪತಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಮಿಕ್ಕ ದೇವತಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಾಗಲೂ ನಿರ್ವಿಘ್ನತಾ ಸಿದ್ಧಿಗಾಗಿ ಮೊದಲ ಪೂಜೆ ಗಣಪತಿಗೇ ಮೀಸಲು.
